Φεβρουάριος 2020

Μυκηναϊκό γυάλινο διάδημα ή περιδέραιο

To συγκεκριμένο κόσμημα (ΜΔ 2566) βρέθηκε σε κιβωτιόσχημο τάφο του YE III νεκροταφείου στη θέση «Σπάθες» Αγ. Δημητρίου Πιερίας, στον Όλυμπο, και χρονολογείται στον 13ο αι. π.Χ.

Αποτελείται από 17 χυτές γυάλινες χάντρες που έχουν τη μορφή λεπτού ορθογώνιου πλακιδίου, με επίπεδη ακόσμητη πίσω επιφάνεια, ανάγλυφη διακόσμηση στην μπροστινή πλευρά τους και μικροσκοπικές οπές κατά μήκος των στενών άκρων τους. Με βάση το σχήμα και την ανάγλυφη διακόσμησή τους διακρίνονται δύο τύποι (Α-Β) χαντρών. Στον τύπο Α ανήκουν δέκα χάντρες, κατασκευασμένες από μπλε γυαλί, που έχουν ευθύγραμμα στενά διάτρητα άκρα και ανάγλυφη διακόσμηση σχηματοποιημένου φύλλου κισσού με στικτό ρόδακα στο κέντρο του. Οι υπόλοιπες επτά χάντρες (τύπος Β) είναι από γαλαζοπράσινο γυαλί, έχουν το ένα στενό διάτρητο άκρο τους ευθύγραμμο και το άλλο κυρτό, και διακοσμούνται με τρεις ανάγλυφες σπείρες. Όλες οι χάντρες είναι κατασκευασμένες με εμπίεση σε ανοιχτή μήτρα.

Γυάλινες χάντρες αυτών των τύπων ήταν ευρέως διαδεδομένες σε όλο τον ελληνικό μυκηναϊκό κόσμο, τόσο στον «πυρήνα» του όσο και στην «περιφέρειά» του. Το συγκεκριμένο κόσμημα, ειδικότερα, συγκαταλέγεται ανάμεσα στα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα μυκηναϊκών γυάλινων τέχνεργων και πρέπει να χρησιμοποιούνταν σαν διάδημα ή περιδέραιο (κολιέ), τόσο στη ζωή όσο και στον θάνατο, όπως τουλάχιστον δείχνει η κατά χώραν διατήρηση παρόμοιων κοσμημάτων είτε γύρω από το κρανίο (μέτωπο) είτε στην περιοχή του λαιμού των νεκρών, ανδρών και γυναικών. Τέτοιου είδους διαδήματα ή περιδέραια μπορεί, επίσης, να χρησίμευαν ως αντικείμενα κύρους με μαγικές-θρησκευτικές και συμβολικές ιδιότητες, τόσο λόγω του υλικού τους (μπλε γυαλί) όσο και των διακοσμητικών μοτίβων τους.