Τμήμα από επίκρανο ψευδοπαραστάδας με τη μορφή της θεάς Τύχης (ΜΘ 6908), κατασκευασμένο σε τοπικό εργαστήριο. Προέρχεται, μαζί με αλλά τέσσερα ακέραια σωζόμενα επίκρανα με ανάγλυφες μορφές, από τον πλούσιο γλυπτό διάκοσμο της κύριας αίθουσας του Οκταγώνου του Γαλεριανού συγκροτήματος. Οι μορφές έχουν αναγνωριστεί ως μορφές θεών που σχετίζονται άμεσα με την πόλη και την προστασία της: ο Ζευς, ο Κάβειρος, ο Διόσκουρος, η Υγεία, η Τύχη.
Στο σωζόμενο τμήμα του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης απεικονίζεται γυναικεία μορφή που φέρει τειχόμορφο στέμμα με τοξωτή πύλη, εκατέρωθεν της οποίας προβάλλουν ανάγλυφοι πύργοι. Ο τύπος του πυργωτού στέμματος συνδέεται κυρίως με γυναικείες θεότητες, όπως η Τύχη και η Κυβέλη. Στο γλυπτό του ΑΜΘ, ειδικότερα, η μορφή ταυτίζεται με τη θεά Τύχη της Θεσσαλονίκης, η απεικόνιση της οποίας είναι ευρέως διαδεδομένη στην πόλη. Η Τύχη αποτελεί ένα ιδιαίτερα προσφιλές θέμα της αυτοκρατορικής εικονογραφίας, όπως αποδεικνύεται και από αλλά ευρήματα του Γαλεριανού συγκροτήματος (https://www.amth.gr/exhibitions/highlights).
Το τειχόμορφο στέμμα της θεάς Τύχης συνδέεται συμβολικά με τα ίδια τα τείχη της πόλης και ό,τι αυτά αντιπροσωπεύουν. Η θέαση του τείχους ανακαλεί στη μνήμη το πραγματικό μνημείο-τείχος, συμβολικά ωστόσο συνδέεται με τις έννοιες της ασφάλειας, της προστασίας, της δύναμης και της αυτονομίας της πόλης. Απεικονίσεις της θεάς Τύχης ως πυργοφόρου μορφής απαντούν ευρέως στους ελληνιστικούς χρόνους για να υποδηλώσουν τόσο το πραγματικό οχυρωματικό τείχος μιας πόλης όσο και τους συμβολισμούς που προκύπτουν από την αναγωγή αυτή (ίδρυση ή επανίδρυση, αυτονομία και τύχη της πόλης, θεά-πολιούχος, προσωπική Τύχη του ηγεμόνα κ.λπ.). Ειδικότερα για την πόλη της Θεσσαλονίκης, η ανάγκη να δηλωθεί η σημασία των τειχών και να συνδεθούν αλληγορικά με την ίδια την πόλη αποκτά ιδιάζουσα σημασία, συμβολική και ιστορική. Τα τείχη της, ορατά έως σήμερα, στενά συνυφασμένα με την ίδια την ιστορία της, αποτελούσαν εξ ορισμού ένα εμβληματικό μνημείο της δύναμης και του γοήτρου της Θεσσαλονίκης.
Χρονολόγηση: Αρχές 4ου αι. μ.Χ.
Την «Τύχη» της Θεσσαλονίκης μπορείτε να δείτε στην περιοδική έκθεση «Για μια φλόγα που καίει. Αρχαιότητες και Μνήμη, Θεσσαλονίκη-Μακεδονία [1821-2021]».
Διάρκεια έκθεσης: 15 Ιουλίου 2021 - 17 Ιουλίου 2022
