Δεκέμβριος 2021

Αττικό κύπελλο με εμπίεστη διακόσμηση

Αττικό κύπελλο με εμπίεστη διακόσμηση. ©ΥΠΠΟΑ-ΑΜΘ

Το αγγείο ΜΘ 30866, μία αττική κύλικα-σκύφος τύπου bolsal στην αρχαιολογική γλώσσα, είναι ένα χαρακτηριστικό αγγείο πόσης κλασικών χρόνων, μελαμβαφές, με εμπίεστη και χαρακτή φυτική διακόσμηση στο εσωτερικό του. Πιο συγκεκριμένα, μία κυκλική ζώνη, διακοσμημένη με ιωνικό κυμάτιο, περιβάλλεται από εννέα ανθέμια, κυκλικά τοποθετημένα, που συνδέονται μεταξύ τους με εγχάρακτα τοξοειδή στελέχη.

Το αγγείο, εξαιτίας του σχήματός του, συνδέεται, κατά κάποιον τρόπο, με τη Θεσσαλονίκη και το Αρχαιολογικό Μουσείο. Κι αυτό, γιατί ο συγκεκριμένος τύπος κυπέλλου οφείλει το συμβατικό όνομα «bolsal» σε μία ερυθρόμορφη κύλικα-σκύφο στη Μπολώνια (Bologna) και μία παρόμοια στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης (Salonica) (η οποία προερχόταν από την Όλυνθο και φυλάσσεται πλέον στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πολυγύρου). Το σχήμα διακοσμείται συνήθως με τη μελαμβαφή τεχνική, και σπανιότερα με την ερυθρόμορφη. Πρωτοεμφανίστηκε στην Αττική στο γ΄ τέταρτο του 5ου αι. π.Χ. και είχε διάρκεια ζωής έως και τον 4ο αι. π.Χ. Υπήρξε μάλιστα ιδιαίτερα δημοφιλές προς το τέλος του 5ου αι. π.Χ., εποχή όπου χρονολογείται με βάση τυπολογικά χαρακτηριστικά (σχήμα, διακόσμηση) και το νέο απόκτημα του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης.

Μολονότι πρόκειται για ένα συνηθισμένο αγγείο κλασικών χρόνων, ενδιαφέρον παρουσιάζει η ιστορία που κρύβεται πίσω από την προέλευσή του. Παραδόθηκε οικειοθελώς τον Απρίλιο του 2018 στην ελληνική πρεσβεία στο Βερολίνο από τον κ. Olaf Abdinghoff-Feldkemper, Γερμανό υπήκοο. Ανήκε στον παππού του και είχε έρθει στο φως στη διάρκεια της Κατοχής, πιθανότατα στην περιοχή της Νέας Αγχιάλου Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο εκσκαφικών εργασιών από τη Βέρμαχτ για την κατασκευή υπόγειου καταφυγίου. Σύμφωνα με τη δήλωση του κ. Abdinghoff-Feldkemper, το αγγείο δωρήθηκε στον παππού του, που εκείνη την εποχή υπηρετούσε ως μηχανικός στο γερμανικό ναυτικό και ήταν παρών στις εκσκαφές, από Έλληνες, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης επειδή συνέβαλε στη διακοπή των εκσκαφικών εργασιών, μόλις διαπίστωσε την ύπαρξη αρχαιοτήτων στο έδαφος.

Η κύλικα-σκύφος, μετά τον επαναπατρισμό της, παραχωρήθηκε στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, καθώς στις συλλογές του περιλαμβάνονται ευρήματα από την περιοχή της Νέας Αγχιάλου, όπου τοποθετείται πιθανώς η αρχαία Σίνδος.

Μπορείτε να δείτε το έκθεμα στην είσοδο του μουσείου, στην προθήκη με τα Νέα Αποκτήματα.

Χρονολόγηση: 420-400 π.Χ.