Ένα «ελληνικό» αιγυπτιακό ιερό στη Θεσσαλονίκη

Στο μεγάλο ιερό των Αιγυπτίων θεών της αρχαίας Θεσσαλονίκης είναι αφιερωμένη μία ενότητα της έκθεσης «Θεσσαλονίκη, Μακεδονίας μητρόπολις».

Συγκλονιστικό εύρημα της ανασκαφής του τεμένους, που βρίσκεται σήμερα θαμμένο σε μια πυκνοκατοικημένη γειτονιά του ιστορικού κέντρου της πόλης, αποτέλεσε η υπόγεια κρύπτη ενός ναού (στο Μουσείο εκτίθεται μακέτα). Η κρύπτη βρέθηκε σφραγισμένη και όλος ο πλούτος της ανέπαφος.

Μέσα στην κρύπτη βρέθηκαν πλήθος γλυπτών, επιγραφών στην ελληνική και αναθημάτων που ζωντανεύουν μια αρχαία λατρεία με έντονο ελληνικό χαρακτήρα και θερμούς οπαδούς σε όλα τα στρώματα του πληθυσμού. Το ιερό είχε συνεχή λειτουργία από τα ελληνιστικά χρόνια μέχρι το τέλος της αρχαιότητας (3ος αι. π.Χ. – 4ος αι. μ.Χ.).

Ανάμεσα στα ευρήματα που εκτίθενται ξεχωρίζουν: μία επιγραφή του 187 π.Χ., το λεγόμενο «Διάγραμμα Φιλίππου Ε'», που τεκμηριώνει τον μεγάλο πλούτο του τοπικού ιερού στα ελληνιστικά χρόνια, και οι κεφαλές από τα λατρευτικά αγάλματα του Σάραπι και της Ίσιδας. Μαζί με το ιερό ζευγάρι των Αιγυπτίων θεών λατρεύονταν και ελληνικές θεότητες, όπως η Αφροδίτη, στην οποία ανήκει ένα αριστουργηματικό άγαλμα της θεάς, αντίγραφο ενός περίφημου έργου της κλασικής εποχής.

Τόπος εύρεσης: Θεσσαλονίκη. Εντοπίστηκε κατά τη διάνοιξη της «Διαγωνίου Βαρδαρίου», δηλαδή της σημερινής οδού Καραολή και Δημητρίου των Κυπρίων (πρώην Διοικητηρίου). Το μεγάλο τέμενος εκτείνεται στην περιοχή των οδών Πτολεμαίων και Αντιγονιδών.

Χρονολόγηση: 3ος αι. π.Χ. – αρχές 4ου αι. μ.Χ.