Το άγαλμα της θεάς Νίκης (ΜΘ 2469) σηματοδοτεί τη νέα περιοδική έκθεση «Για μια φλόγα που καίει [1821-2021]. Αρχαιότητες και Μνήμη, Θεσσαλονίκη-Μακεδονία», με την οποία το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης γιορτάζει την επέτειο των διακοσίων χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης.
Η θεά εικονίζεται ημίγυμνη με ένα ιμάτιο να καλύπτει εν μέρει την πλάτη, τους γλουτούς και τα πόδια της. Οι πλούσιες πτυχώσεις του ρούχου έρχονται σε έντονη αντίθεση με τη λεία επιφάνεια του γυμνού δέρματος. Αν και απουσιάζουν το κεφάλι, τμήματα των άκρων και τα φτερά, η θεά εξακολουθεί να εντυπωσιάζει τον θεατή με τη ζωντάνια της κίνησής της. Κατεβαίνει από τον ουρανό, για να διαλαλήσει το χαρμόσυνο μήνυμα της νίκης. Ο γλύπτης την έχει αποδώσει τη στιγμή που ετοιμάζεται να προσγειωθεί. Προβάλλει το αριστερό της πόδι, για να πατήσει ανάλαφρα στο έδαφος, ενώ με το αριστερό της χέρι κρατά κομψά το ιμάτιο, για να μην εμποδίζει την κίνησή της.
Πρόκειται για κλασικιστικό έργο των αυτοκρατορικών χρόνων, μάλλον του 2ου αιώνα μ.Χ., το οποίο κατά πάσα πιθανότητα κοσμούσε ως ακρωτήριο τη στέγη κάποιου κτιρίου. Η προέλευση του γλυπτού παραμένει άγνωστη, καθώς προέρχεται από την ιδιωτική συλλογή του Σωτήριου Αστεριάδη, υπαλλήλου του Ελληνικού Προξενείου Θεσσαλονίκης, η οποία δωρήθηκε στο ΑΜΘ το 1957 από τον γιό του, Γεώργιο Αστεριάδη.
Για τους αρχαίους Έλληνες η θεά Νίκη ήταν συνυφασμένη με τον πολεμικό θρίαμβο και χρησιμοποιήθηκε ως σύμβολο της στρατιωτικής και πολιτικής ισχύος. Αντίστοιχα, στην επαναστατική εικονογραφία, αλλά και αργότερα μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας, η φτερωτή θεά εκφράζει εμβληματικά τον εθνικό θρίαμβο. Η αλληγορική χρήση της Νίκης υποκρύπτει τις κοινές και διαχρονικές αντιλήψεις των Ελλήνων για την απόκτηση πολιτικής οντότητας. Η ιστορική αυτή εμπειρία αποτυπώνεται τόσο γλαφυρά στην αρχαία μυθολογία, η οποία θέλει τη Νίκη να έχει τρία αδέλφια, τη Βία, τον Ζήλο (αφοσίωση, άμιλλα, πόθος για δόξα) και το Κράτος (ισχύς, δύναμη, εξουσία). Οι συνειρμοί είναι αναπόφευκτοι και εντυπωσιακοί, καθώς διαπιστώνει κανείς με πόση ακρίβεια οι προσωποποιημένες και στενά αλληλένδετες αυτές έννοιες περιγράφουν τα στάδια του απελευθερωτικού αγώνα των νεότερων Ελλήνων και την ταραχώδη πορεία ως την ίδρυση του ελληνικού κράτους.
Χρονολόγηση: 2ος αι. μ.Χ.
Διαστάσεις: σωζόμενο ύψος 64 εκ.
Μπορείτε να δείτε το έκθεμα στην περιοδική έκθεση «Για μια φλόγα που καίει [1821-2021]. Αρχαιότητες και Μνήμη, Θεσσαλονίκη-Μακεδονία».
Διάρκεια έκθεσης: 15 Ιουλίου 2021 - 17 Ιουλίου 2022
