Ενεπίγραφος πιθαμφορέας των μέσων του 7ου αι. π.Χ.
Το αγγείο προέρχεται από το νεκροταφείο της αρχαίας Ακάνθου (σημ. Ιερισσός) στην ανατολική Χαλκιδική και χρησιμοποιήθηκε για εγχυτρισμό βρέφους.
Στην Α όψη φέρει εγχάρακτη διακόσμηση εκτελεσμένη με σχετικά οξεία ακίδα πάνω στον νωπό πηλό. Πιο συγκεκριμένα, στον λαιμό απεικονίζεται κερασφόρο ελάφι που βόσκει προς τα δεξιά, ενώ στον ώμο, στο κέντρο μίας ζώνης που ορίζεται από τρεις λεπτές αυλακώσεις στο άνω και κάτω μέρος, εικονίζεται ζεύγος αντιθετικών ανθεμίων με τρία πέταλα το καθένα, σε μετόπη με καμπύλα τα κατακόρυφα όριά της. Εκατέρωθεν της κεντρικής μετόπης έχει σχεδιαστεί από ένα όρθιο ανθέμιο με τρία πέταλα, που καταλαμβάνει όλο το ύψος της ζώνης. Στη Β όψη, στον ώμο, φέρει έκκεντρη εγχάρακτη επιγραφή ΚΕΜΕΛΙΟΝ, γραμμένη «επί τα λαιά».
Η εκτέλεση της εικονιστικής διακόσμησης του αγγείου με τη χρήση μόνο της τεχνικής της χάραξης, είναι σπάνια, και δεν στάθηκε δυνατόν να εντοπιστεί ακριβές παράλληλο.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η επιγραφή της Β όψης. Γραμμένη σε αλφάβητο με χαρακτήρες κυκλαδικούς και ευβοϊκούς, απηχεί τη μεικτή σύνθεση της Ακάνθου, η οποία σύμφωνα με τον Πλούταρχο (Αἴτια Ἑλληνικά 30) υπήρξε κοινή αποικία των Ανδρίων και των Χαλκιδέων. Χαράχτηκε στο αγγείο μετά την όπτηση και χρονολογείται στον 6ο αι. π.Χ. Το ουσιαστικό ΚΕΜΕΛΙΟΝ=κειμήλιον σημαίνει γενικά το αντικείμενο του σχετικά πρόσφατου παρελθόντος που θεωρείται πολύτιμο εξαιτίας της ιστορικής ή συναισθηματικής του αξίας και φυλάσσεται ως ενθύμιο. Η λέξη απαντά στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια για πρώτη φορά, ενώ η επιγραφή της Ακάνθου αποτελεί την αρχαιότερη επιγραφική μαρτυρία της.
Στην περίπτωση του ακάνθιου πιθαμφορέα, η λέξη αναφέρεται στο ίδιο το αγγείο, χαρακτηρίζοντάς το κειμήλιο. Πιθανώς αποτελούσε κτήμα μιας οικογένειας, η οποία αφού το φύλαξε για χρόνια, αποφάσισε κάποια στιγμή να το χρησιμοποιήσει ως σκεύος για τον ενταφιασμό αγαπημένου μέλους της, ενός βρέφους, και να δηλώσει με την αναγραφή της επιγραφής την αξία, ιστορική και συναισθηματική, του αντικειμένου που θα συνόδευε τον νεκρό στο ταξίδι του στον άλλο κόσμο.
