Η έκθεση THE RIVER / VOICING WATER - Χριστίνα Νάκου / Άννα Παγκάλου, η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος 2024 του θεσμού του Υπουργείου Πολιτισμού «ΟΛΗ Η ΕΛΛΑΔΑ ΕΝΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ», διερευνά την έννοια της σύγκρουσης μέσω της τέχνης του ψηφιδωτού και μέσω της μεταμορφωτικής δύναμης του νερού.
Με αφετηρία τη ρωμαϊκή αρχαιότητα και τη συλλογή ρωμαϊκών ψηφιδωτών του Αρχαιολογικού Μουσείου, η έκθεση επιχειρεί να συνδέσει τις δύο πόλεις, τη Θεσσαλονίκη και τη Ρώμη, αναδεικνύοντας το σύγχρονο ερώτημα της βιωσιμότητας του νερού. Η ιδέα και ο σχεδιασμός της έκθεσης στηρίχθηκαν σε έρευνα που υλοποίησε η Χριστίνα Νάκου στην Αμερικανική Ακαδημία της Ρώμης, εστιάζοντας σε τρεις άξονες:τη φυσική ροή του πόσιμου νερού, τα συχνά αθέατα δίκτυα των υδραγωγείων και τα σιντριβάνια και τις κρήνες ως έργα τέχνης που τιμούν το νερό.
Η έκθεση αναπτύσσεται σε δύο μέρη: την εικαστική και ηχητική εγκατάσταση της Χριστίνας Νάκου με τίτλο The River (η οποία επεκτείνεται και σε επιλεγμένα σημείατων μόνιμων εκθέσεων του μουσείου) και τη σειρά επιτελεστικών δράσεων / performances της Άννας Παγκάλου με τίτλο Voicing Water.
Διατρέχοντας τον 21ο αιώνα, στις απαρχές ενός ψηφιακού και εικονικού κόσμου, η τέχνη του ψηφιδωτού χαρτογραφεί επίμονα μια χειροποίητη υλικότητα που συνδέεται με την ανθρώπινη σωματικότητα. Η θραύση των μαρμάρων για τη δημιουργία των χειροποίητων ψηφίδων, συμβαίνει μέσα σε έναν κόσμο όπου ο άνθρωπος συνδιαλέγεται ακόμα με το περιβάλλον του προσπαθώντας να το αισθανθεί, να το κατανοήσει και να το εξευμενίσει. Η καλλιτέχνιδα καλεί τους θεατές να αφεθούν στους ήχους του ποταμού, να περιεργαστούν το ψηφιδωτό, να το αγγίξουν, να το αισθανθούν απτικά, να παρατηρήσουν τις διαδρομές του νερού και να επιχειρήσουν να ‘δουν’ πέρα από το ορατό. Το έργο ως σύνολο αναδεικνύει την εμπειρία του βιωμένου χρόνου και την πολλαπλότητα των αισθήσεων που μας συνδέουν με τον φυσικό κόσμο και τους συνανθρώπους μας.
Ο σχεδιασμός της έκθεσης προτείνει τη συμπερίληψη των αισθήσεων στην εξερεύνηση του έργου. Η όραση, η ακοή, η αφή και η ενεργοποίηση της κιναισθητικής αντίληψης και της μνήμης προσκαλούν τους επισκέπτες να διερευνήσουν ευρύτερα την έννοια της ροής ως συνθετικό στοιχείο της πολιτισμικής διαδικασίας.
Η σειρά επιτελεστικών δράσεων / performances Voicing Water της Άννας Παγκάλου προσδοκούν να δώσουν Φωνή στο Νερό. Η ανθρώπινη φωνή διαδρά με το υδάτινο στοιχείο με διαφορετικές κάθε φορά ποσότητες – από μια γουλιά νερού έως και βυθιζόμενη εντός του. Εξερευνάται πώς το νερό μεταδίδει τον ήχο, πώς το νόημα των λέξεων χάνεται εντός του και πώς τα μελωδικά στοιχεία εμπλουτίζονται από αυτό.
Οι δύο ειδικά σχεδιασμένες για την έκθεση επιτελεστικές δράσεις συνομιλούν με το έργο The River της Νάκου και τα θέματα που εξερευνά, εστιάζοντας στην κατανόηση της φύσης του Νερού και την ανθρώπινη διάνοια που συνδέεται με αυτό. Αρχαίοι πίθοι από τη συλλογή του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης γίνονται οι πρωταγωνιστές, συνομιλούν με την ανθρώπινη φωνή και μας προφέρουν τον ήχο τους. Το σιντριβάνι του Ήρωνα, η Επικούρεια σκέψη, το ποίημα «Περί Φύσεως» του Λουκρήτιου συνδέουν τις μυθολογικές αφηγήσεις των αγαλμάτων των σιντριβανιών, την υδραυλική τεχνολογία και τη συμβολή της στη δημιουργία μουσικών οργάνων (αρχαία ύδραυλις) παρατηρώντας τη Ροή, την Πίεση του Νερού και τη Σύγκρουση που φέρει εάν εμποδιστεί.
Η έκθεση υλοποιήθηκε με την ευθύνη και εποπτεία του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης.
