Το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο των Φίλων του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, συνεχίζει και φέτος τον αγαπημένο στο κοινό κύκλο των επιστημονικών διαλέξεων: «Τετάρτες στο Μουσείο – Αρχαιολογικές Διαλέξεις».
Η συγκεκριμένη δράση αποσκοπεί στη γνωριμία του κοινού της Θεσσαλονίκης με σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας, νέες ανασκαφικές και διεπιστημονικές έρευνες και τα πορίσματά τους.
Διάλεξη του Γιάννου Κουράγιου, αρχαιολόγου Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, με τίτλο «2001-2024: Ανασκαφή και αναστήλωση στο ιερό του Απόλλωνα στη θέση Μάντρα Δεσποτικού».
«2001-2024: Ανασκαφή και αναστήλωση στο ιερό του Απόλλωνα στη θέση Μάντρα Δεσποτικού»
Η συστηματική έρευνα στη θέση Μάντρα της νησίδας Δεσποτικό από το 2001 μέχρι σήμερα έχει φέρει στο φως ένα εκτεταμένο λατρευτικό συγκρότημα αφιερωμένο στον Απόλλωνα που γνώρισε τη σημαντικότερη ακμή του τον 6ο αι. π. Χ. Οι ανασκαφές των τελευταίων ετών έχουν τεκμηριώσει πέραν αμφιβολίας ότι πρόκειται για το μεγαλύτερο ιερό στις Κυκλάδες, μετά από αυτό της Δήλου, με την τοπογραφία του ιερού να προκαλεί το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. ‘Εξω από τον πυρήνα του ιερού -το τέμενος- όπου δεσπόζει ο μαρμάρινος πρόστυλος ναός, έχουν έρθει στο φως περί τα 18 κτίρια και κτιριακά συγκροτήματα που φαίνεται πως ανήκουν σε μια μεγάλη εγκατάσταση υποστηρικτική της λειτουργίας του ιερού. Το 2020 αποκαλύφθηκε ένα άρτιο οργανωμένο σύστημα δεξαμενών- μοναδικό στις αρχαϊκές Κυκλάδες- ενώ σε εξέλιξη είναι η διερεύνηση της νησίδας Τσιμηντήρι που κατά την αρχαιότητα ήταν ενωμένη με το Δεσποτικό και στην οποία έχουν εντοπιστεί τρία μεγάλα κτιριακά συγκροτήματα.
Παράλληλα με τη συνεχιζόμενη ανασκαφή, από 2014 είναι σε εξέλιξη το αναστηλωτικό πρόγραμμα των λατρευτικών κτιρίων του τεμένους, κατόπιν ομόφωνων εγκρίσεων από το ΚΑΣ των σχετικών μελετών. Απώτερος σκοπός του προγράμματος είναι η προστασία και ανάδειξη των μνημείων και η απόδοση της τρίτης διάστασης τους, με τη χρήση μεγάλου αριθμού αρχαίων μελών. Το 2020 ολοκληρώθηκε η αναστήλωση του αρχαϊκού και του εστιατορίου, ενώ από το 2022 είναι σε εξέλιξη η αναστήλωση του αρχαϊκού κτιρίου Δ.
Η ανακοίνωση σκοπεύει να καταδείξει την πολυ-επίπεδη αξία του ιερού στο Δεσποτικό, αφενός ως ενός από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους υπό διερεύνηση και αφετέρου ως ενός ζωντανού μνημείου που αποκαθίσταται για να προστατευθεί και να δοθεί στο κοινό.
