Το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Φίλων ΑΜΘ υποδέχεται την Δρ Ελένη-Εύα Τουμπακάρη, Πολιτικό Μηχανικό, Προϊσταμένη Τμήματος Αρχαιολογικών Έργων & Μελετών, Εφορεία Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής (τ. Προϊσταμένη Τμήματος Μελετών, Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων, 2014-2023), με τη διάλεξη «Στερέωση, αποκατάσταση και ανάδειξη αρχαιολογικού χώρου Ελευσίνας: μελέτες και έργα κατά την περίοδο 2018-2023».
Το ιερό της Ελευσίνας υπήρξε ένα από τα σπουδαιότερα λατρευτικά κέντρα του αρχαίου κόσμου. Από την Μυκηναϊκή εποχή έως το τέλος του 4ου αιώνα μ.Χ. λατρευόταν συνεχώς η Δήμητρα, θεά της φύσης, της γεωργίας και της αγροτικής ζωής, μαζί με την κόρη της, την Περσεφόνη. Η άσκηση της λατρείας σταμάτησε με την έκδοση του διατάγματος του αυτοκράτορα Θεοδόσιου Α΄, το 392 μ.Χ., οπότε και το Ιερό έκλεισε οριστικά. Η ζωή στην περιοχή συνεχίστηκε στα βυζαντινά χρόνια και σταδιακά, επάνω στα κατάλοιπα του Ιερού, χτίστηκε μικρός οικισμός.
Οι πρώτες ανασκαφές στον χώρο ξεκίνησαν το 1812 από την αρχαιόφιλη εταιρεία των Dilettanti. Η συστηματική όμως ανασκαφή και αποκάλυψη του χώρου αποτελεί έργο της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας, το οποίο ξεκίνησε το 1882 και συνεχίστηκε έως και τις αρχές της δεκαετίας του 1990. Ωστόσο, η κατάσταση διατήρησης του αρχαιολογικού χώρου, με πλήθος αρχαιολογικών ορυγμάτων ακόμα ανοιχτών, σε συνδυασμό με την πυκνότητα των καταλοίπων, τον καθιστούσε δυσνόητο και δεν αντιπροσώπευε την αξία του. Επιπλέον, πολλά κατάλοιπα παρουσίαζαν δομικά προβλήματα και έχρηζαν επείγουσας προστασίας και στερέωσης. Υπήρχε λοιπόν μεγάλη ανάγκη για τη δρομολόγηση συστηματικών δράσεων στερέωσης, προστασίας και ανάδειξης. Για την αποφυγή ετερόκλητων ή και ετεροβαρών επεμβάσεων, απαιτούνταν, εκτός από την πολύ καλή γνώση της αρχαιολογικής προΰπαρξης, μια συνολική αντιμετώπιση, η οποία εξασφαλίστηκε με την σύνταξη και έγκριση το 2017 του πρώτου Σχεδίου-Πλαισίου για τον αρχαιολογικό χώρο.
Η ανακοίνωση θα εστιάσει στις μελέτες που συντάχθηκαν και στο έργο που υλοποιήθηκε κατά τα έτη 2018-2023. Μέσα από την παρουσίαση συγκεκριμένων δράσεων, θα δειχθεί η φιλοσοφία που διέπει τον σχεδιασμό των επεμβάσεων, η οποία συνίσταται στην διαφύλαξη της αρμονικής συνύπαρξης των διαφορετικών, τυπολογικά και χρονολογικά, μνημειακών καταλοίπων, χωρίς κανένα να επιβάλλεται στα άλλα, χωρίς δηλαδή την επιβολή μιας ιστορικής περιόδου στις άλλες. Η διατήρηση και ανάδειξη της διαχρονίας των ερειπίων του αρχαιολογικού χώρου της Ελευσίνας θα συνδεθεί με την έννοια του ερειπίου ως ειδικής κατηγορίας στο ευρύτερο σύνολο των μνημείων.
Η Πράξη «Στερέωση, αποκατάσταση και ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου Ελευσίνας - φάση Α» αποτελεί συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα που υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του Ε.Π. «Αττική 2014-2020» από την Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής του Υπουργείου Πολιτισμού.
