Η χάλκινη ενεπίγραφη υδρία (κάλπις) με αρ. ευρ. ΜΘ 5243α βρέθηκε το 1954 στο Καραμπουρνάκι της Θεσσαλονίκης, κατά τη διάνοιξη της παραλιακής οδού που συνδέει την ομώνυμη περιοχή με την Αρετσού. Πιστεύεται ότι προέρχεται από τάφο όπου θα είχε χρησιμοποιηθεί για τη φύλαξη της τέφρας του νεκρού.

Το αγγείο κατασκευάστηκε στην Αττική, ανήκει στον απλό τύπο των χάλκινων υδριών χωρίς επίθετη διακόσμηση και χρονολογείται με βάση το σχήμα του στα 450-425 π.Χ. Δευτερεύοντα διακοσμητικά μοτίβα κοσμούν το χείλος (αστράγαλος και ιωνικό κυμάτιο), τη βάση (γλωσσωτό κόσμημα) και τη γένεση των οριζόντιων λαβών (πολύφυλλος ρόδακας). Παρά την απλότητά του ως έργου τέχνης, πρόκειται για ένα εξαιρετικά σημαντικό αντικείμενο της αρχαιότητας, κι αυτό εξαιτίας των επιγραφών που φέρει. Πιο συγκεκριμένα, στην οριζόντια στεφάνη του χείλους υπάρχει στικτή επιγραφή σε ιωνικό αλφάβητο, όπου διαβάζεται: Ἀθεναῖοι ἆθλ<ο>α (ἐ)πί τοῖς ἐμ τοι πολέμοι, ενώ στην κάτω επιφάνεια του ποδιού υπάρχει χαραγμένο ένα πιθανό συμπίλημα ΔΕ (=δημόσιον).

Από τις παραπάνω επιγραφές συνάγεται πως η συγκεκριμένη χάλκινη υδρία δόθηκε ως έπαθλο στα αρχαία Επιτάφια, τα οποία ήταν αθλητικοί και μουσικοί αγώνες που θέσπισαν οι Αθηναίοι, πιθανώς -σύμφωνα με τον Διόδωρο τον Σικελιώτη (ΙΧ.33.3)- το 479 π.Χ., μετά τη μάχη των Πλαταιών, προκειμένου να τιμήσουν σαν ήρωες, κατά τα Ομηρικά πρότυπα, τους νεκρούς των Περσικών πολέμων. Οι αγώνες αυτοί τελούνταν σε όλη τη διάρκεια της κλασικής αρχαιότητας και λάμβαναν χώρα στην Ακαδημία.

Θα πρέπει να σημειωθεί πως, εκτός από την υδρία στη Θεσσαλονίκη, έχουν σωθεί δύο ακόμη έπαθλα των ίδιων αγώνων, με πανομοιότυπη επιγραφή: πρόκειται για δύο χάλκινους λέβητες από την Αττική.

Μπορείτε να δείτε το αντικείμενο στη μόνιμη έκθεση «Η Μακεδονία από τον 7ο αι. π.Χ. ως την ύστερη αρχαιότητα», προθήκη 5.