Δεκέμβριος 2018

Πυξίδα σε σχήμα θαλασσινού κτενοειδούς οστράκου

Πυξίδα σε σχήμα θαλασσινού κτενοειδούς οστράκου Τέλη 5ου - αρχές 4ου αι. π.Χ.

Απομίμηση θαλασσινού οστράκου (αρχ. ελλην. ὄστρειον ή λατιν. Pecten jacobaeus) της οικογένειας των κτενιδών (Pectinidae).

Βρέθηκε μέσα σε κιβωτιόσχημο τάφο κοριτσιού, στην ανασκαφή του νεκροταφείου των Αθηναίων κληρούχων κατά τις εργασίες διαπλάτυνσης της επαρχιακής οδού Ν. Ποτίδαιας - Ν. Φώκαιας. Είναι κατασκευασμένο από αλάβαστρο, πιθανότατα με την τεχνική της λιθογλυφίας, με μοντέλο ένα πραγματικό όστρακο.

Αυτός ο τύπος οστράκου απαντάται σε όλη τη λεκάνη της Μεσογείου αλλά και στον Ατλαντικό Ωκεανό. Πρόκειται για ένα όστρακο που στη φύση έχει μικρότερες διαστάσεις και το εσωτερικό του είναι βρώσιμο. Οι πιο συχνές απομιμήσεις του είναι κατασκευασμένες από μέταλλο ή από αλάβαστρο. Τις χρησιμοποιούσαν ως πυξίδες, για τη φύλαξη κοσμημάτων και άλλων αντικειμένων καλλωπισμού.

Στις παραστάσεις της αρχαίας ελληνικής αγγειογραφίας με τη γέννηση της Αφροδίτης, η θεά αναδύεται από τη θάλασσα μέσα από ένα τέτοιο όστρακο και το σχήμα του συμβολίζει τη γυναικεία γονιμότητα. Συχνά σχετίζεται με τη θεά Δήμητρα και με τον αέναο κύκλο της ζωής και του θανάτου. Μάλλον για τον λόγο αυτό χρησιμοποιήθηκε ως ταφικό κτέρισμα.

Χρονολογείται στα τέλη του 5ου - αρχές του 4ου αι. π.Χ.
Μπορείτε να δείτε το έκθεμα στη νέα περιοδική έκθεση με τίτλο «ΑΝΤΙΓΡΑΦΟΝΤΑΣ (Σ)ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ: ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ ΕΜΠΝΕΥΣΗΣ», προθήκη 1.