Αύγουστος 2019

Μαρμάρινος δίσκος με γραπτή παράσταση δισκοβόλου

Μαρμάρινος δίσκος με γραπτή παράσταση δισκοβόλου

Ο μαρμάρινος δίσκος Α 1168 του Αρχαιολογικού Μουσείου Πάρου, βρέθηκε στο νεκροταφείο της αρχαίας Πάρου (σημ. Παροικιά), πάνω από το πώμα μιας μαρμάρινης κάλπιδος η οποία περιείχε την τέφρα του νεκρού.

Κατασκευασμένος από παριανό μάρμαρο, φέρει απεικόνιση γυμνού αθλητή-δισκοβόλου με ερυθροκάστανο χρώμα. Αναμφίβολα, οι λεπτομέρειες θα αποδίδονταν με ανοιχτότερα χρώματα, τα οποία δεν σώζονται. Οι δύο οπές στον δίσκο βοηθούσαν στην ανάρτησή του και μαρτυρούν τον αφιερωματικό του χαρακτήρα.

Παρόμοιοι μαρμάρινοι δίσκοι έχουν βρεθεί στα αρχαία νεκροταφεία της Ακάνθου στη Χαλκιδική και της Ιαλυσού στη Ρόδο, ενώ γνωστός είναι και ο δίσκος του ιατρού Αινεία, άγνωστης προέλευσης, από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Οι περισσότεροι ερευνητές θεωρούν ότι ο δίσκος αρχικά χρησιμοποιήθηκε ως όργανο κυνηγιού ή όπλο. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι έχει λατρευτική αρχή. Ο Όμηρος περιγράφει τη ρίψη δίσκου σε πολλά χωρία στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια όχι μόνον ως διασκέδαση και δοκιμασία της δύναμης των ανδρών και των πολεμιστών, αλλά και ως μέτρο μήκους. Οι δίσκοι της εποχής του Ομήρου φαίνεται ότι δεν είχαν σταθερή μορφή και σχήμα. Αρχαιολογικά ευρήματα για τη μορφή του δίσκου διαθέτουμε από τον 6ο αιώνα π.Χ. και εξής, τα οποία πιστοποιούν ότι η αρχαιότερη γνωστή μορφή είναι ένας παχύς λίθινος δίσκος και μόνον στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ. είχε διαδοθεί η χρήση ενός λεπτότερου μπρούτζινου δίσκου.

Η δισκοβολία στην αρχαιότητα συνδέεται συχνά με ατυχήματα, που έχουν ως αποτέλεσμα τον τραυματισμό και τον θάνατο ανθρώπων. Τα θανατηφόρα ατυχήματα αφορούν μορφές της μυθολογίας, όπως ο Απόλλων και ο Υάκινθος, ο Ερμής και ο Κρόκος, ο Όξυλος και ο Θέρμιος/Αλκιδόκος, ο Περσέας και ο Ακρίσιος, ο Τελαμώνας/Πηλέας και ο Φώκος. Η δισκοβολία αποτελούσε ένα από τα αθλήματα του πένταθλου. Οι δίσκοι ήταν από λίθο ή μπρούντζο, είχαν διάμετρο 17-32 εκ., και ζύγιζαν 4-5 κιλά. Κάθε αθλητής έριχνε πέντε βολές.

Διάσημοι δισκοβόλοι αναφέρονται ο Φλεγύας, που μπορούσε να ρίξει τον δίσκο από τη μία όχθη του Αλφειού στην άλλη, καθώς και οι Πρωτεσίλαος και Φάυλλος, που οι ρίψεις τους ξεπερνούσαν τους 100 αρχαίους πόδες, δηλαδή περίπου τα 30 μέτρα.

Χρονολόγηση: 500-450 π.Χ.
Διαστάσεις: Διάμετρος 31 εκ. Πάχος 2 εκ.

Μπορείτε να δείτε το έκθεμα στην περιοδική έκθεση, Από τον Νότο στον Βορρά: Αποικίες των Κυκλάδων στο βόρειο Αιγαίο